Jak projektować ergonomiczną kuchnię?

Kuchnia to jedno z najważniejszych pomieszczeń w domu. Dla tych, którzy gotują i mają rodziny, to miejsce spotkań i przygotowań do najważniejszych rodzinnych wydarzeń. Dobra organizacja w kuchni to podstawa bezpiecznej i przyjemnej pracy dla mniej lub bardziej doświadczonych kucharzy bądź kucharek. Poza tym każdy z nas wie, że wszystkie imprezy w końcu i tak kończą się w kuchni :).

O ergonomii w naszym kraju kraju mówi się jeszcze niewiele, jednak w ostatnich latach, kiedy na rynek polski weszły firmy zajmujące się produkcją wszelkich udogodnień w kuchennych meblach, zaczęto mówić o organizacji kuchennej. Pomieszczenie to można porównać do linii produkcyjnej, gdzie ze składników po obróbce powstaje produkt w postaci przygotowanej potrawy. Takie podejście powinno się mieć przy projektowaniu bądź rearanżacji kuchni. Podział na strefy pozawala wygodnie, bezpiecznie i higienicznie przygotowywać ulubione dania.

Istnieją dwa praktyczne podejścia do wydzielania stref – PIONOWYPOZIOMY, które uzupełniają się ze sobą.

1. Poziomy podział na strefy

Poziomy podział na strefy jest bardzo prosty i polega na tym, że najczęściej używane przedmioty trafiają w miejsca, gdzie jest nam pod ręką. Ściślej mówiąc na wysokości wzroku w szafkach u góry oraz w pierwszych szufladach umieszczamy te rzeczy, po które najczęściej sięgamy, np. sztućce, talerze na co dzień, takie produkty jak kawa, herbata, płatki śniadaniowe itp. Czyli wszystko, co jest używane przynajmniej raz dziennie.

W dole szafek umieszczamy rzeczy trochę rzadziej używane, a na górze (tam gdzie potrzebujemy stołka, żeby je sięgnąć) bardzo rzadko używane przedmioty. Wysuwa się  prosty wniosek, że produkty spożywcze kładziemy w pierwszej i drugiej strefie, tak abyśmy o nich nie zapomnieli i nie zmarnowali ich przydatności do spożycia. Przy organizacji miejsca w szafkach warto również pamiętać o produktach, które powinny znaleźć się daleko od dzieci, np. lekarstwa (często umieszczane w kuchni). Należy je umieszczać w miejscach dostępnych bez problemu dla dorosłych, ale niedostępnych dla dzieci. Podsumowując:

http://www.estaco.pl/images/artykul_projektowanie/Blum_strefy_2.jpg
http://www.estaco.pl/images/artykul_projektowanie/Blum_strefy_2.jpg

strefa górna

Produkty najbardziej niedostępne, używane bardzo rzadko, np. brytfanna używana tylko na święta. Brak produktów spożywczych.

strefa środkowa

Produkty najbardziej niedostępne, używane bardzo rzadko, np. brytfanna używana tylko na święta. Brak produktów spożywczych.

strefa dolna

Wszystkie rzeczy, po które sięgamy trochę rzadziej. Z produktów spożywczych warto włożyć tam, np. mąki bądź makarony, które się nie psują tak szybko.

strefa specjalna

Strefa o ograniczonym dostępnie dla dzieci, jak leki, noże itp.

Warto również zauważyć, że szuflady są bardziej praktyczne niż szafki. Dzisiejsze dostępne na rynku okucia pozwalają lekko wysuwać szufladę np. z zapakowanym całym serwisem na całą długość. Pozawala to zobaczyć dokładnie, co mamy w szufladzie, bez zaglądania wgłąb. Co prawda okucia do szuflad są znacznie droższe niż zawiasy w szafkach. Jednak warto rozważyć większy wydatek, szczególnie, że kuchnia to inwestycja na lata, a dobrze zaplanowana pozwala skrócić czas pracy.

2. Pionowy podział na strefy

Kuchnia jako „domowa linia produkcyjna” powinna dzielić się na pięć podstawowych stref. Opisany poziomy podział bardziej dotyczy organizacji przestrzeni magazynowej (szafek) w kuchni i przydaje się szczególnie w przypadkach, kiedy nie mamy możliwości rearanżacji kuchni według pionowego podziału na strefy. Pionowy podział na strefy jest szczególnie istotny kiedy dopiero przymierzamy się do projektu kuchni. On pozwala na bardzo wygodne jej użytkowanie. Ergonomiczna kuchnia powinna dzielić się w następujący sposób.

http://meblokaina.pl/img_index/strefy.jpg
http://meblokaina.pl/img_index/strefy.jpg

strefa zapasów

Powinna być zlokalizowana jak najbliżej wejścia, tam gdzie łatwo złożyć zakupy zaraz po wejściu do domu. W tej strefie lokalizujemy lodówkę, zamrażarkę, szafki na artykuły spożywcze oraz ewentualne drzwi do spiżarki.

strefa przechowywania

To miejsce przeznaczone na wszelkie naczynia, sztućce, czyli przedmioty, które używamy do spożywania posiłków a nie gotowania.

strefa zmywania

Jak sama nazwa wskazuje to strefa, gdzie umieszczamy zlew oraz zmywarkę i środki czystości, które pomogą nam utrzymać czystość na blatach.

strefa przygotowania

Na tej strefie kończy się magazynowanie a zaczyna prawdziwe gotowanie. Umieszczamy tu wszystkie sprzęty, noże, czyli przedmioty, które są potrzebne do przygotowanie potraw, które potem będziemy poddawać obróbce cieplnej. W tej strefie przydatne są tylko szafki, najlepiej z szufladami, w które pochowamy przydatne naczynia oraz drobny sprzęt AGD, jak miksery, sokowirówki itp.

To serce naszej ergonomiczne  zaplanowanej „linii produkcyjnej”. W niej powinny znaleźć się duże AGD w postaci piekarnika, mikrofali, płyty grzewczej oraz miejsce na garnki, patelnie, formy do pieczenia, czyli wszystko co potrzebujemy stojąc bezpośrednio „nad garami” 😉

Poniżej podział na strefy w różnych układach. Podobno najefektywniejszy ruch w kuchni to ten zgony ze wskazówkami zegara.

kitchen_zones_2pl

Dlaczego tak ważny jest podział na strefy?

Podział na strefy pozwala zorganizować, a przede wszystkim zoptymalizować przestrzeń kuchenną. Każda kobieta (i nie tylko) prawie codziennie wracając z pracy robi zakupy. Z torbą pełną zakupów wchodzi do kuchni i tu trafia do strefy zapasów. Rozładowuje produkty. Zaczynając przygotowywać obiad, wyciąga naczynia z strefy przechowywania. Myje w strefie zmywania mięso i warzywa na sałatkę po czym kładzie je na blat w strefie przygotowania. Tam szykuje sałatkę i przyprawia mięso. Sałatkę kładzie na stół, a mięso do piekarnika w strefie gotowania. Po obiedzie składa wszystko najpierw do strefy zmywania, która jest na środku, po czym układa resztę w strefie przechowywania i zapasów. W taki sposób gotuje szybciej, efektywniej, wygodniej i bezpieczniej.

Ergonomia pracy polega na takim dostosowaniu stanowiska, żeby można było wygodnie i jak najszybciej przy nim pracować, czyli jednym słowem efektywnie. Kuchnia to miejsce pracy dla każdego, kto przyrządza potrawy.

Kilka porad, które jeszcze mogą się przydać przy planowaniu kuchni.

  1. W dolnych szafkach stosuj tylko szuflady, szczególnie szerokie i wysokie (bez relingów) – dadzą więcej przestrzeni magazynowej.
  2. W górnych szafkach montuj podnośniki do frontów.
  3. Jeżeli masz mało przestrzeni zabudowuj szafki do samej góry. Dzięki temu wykorzystasz maksymalną ilość przestrzeni magazynowej.
  4. Stosuj systemowe organizatory i pojemniki, które są dopasowane fabrycznie do szuflad i dają się modyfikować. Organizacja szuflad i szafek jest wtedy wygodniejsza w użyciu, dzięki szybciej znajdujemy pożądaną rzecz.
  5. Jeżeli masz możliwość piekarnik zamontuj na wysokości wzroku. Nie będziesz musiał/-a sięgać po ciężkie bardzo gorące rzeczy. Jest to bezpieczniejsze rozwiązanie w domu z małymi dziećmi, które w takim przypadku nie mają możliwości poparzenia się.
  6. Zainwestuj w dobre okucia z hamulcami (które przeciwdziałają trzaskaniu frontów). Takie urządzenia przeciwdziałają również uderzeniu szuflady w główkę małego dziecka. Na rynku polskim istnieje kilka firm zajmujących się okuciami. Sama widziałam i użytkowałam szafki z okuciami firmy Blum (który przygotowują okucia dla Ikea) i Hettich i je polecam. Firmy te również produkują specjalne okucia na szuflady pod zlewem jak również systemy narożne, które są zbawieniem dla trudno dostępnych miejsc na narożnikach.
  7. Dostosuj wysokość blatu do swojej wygody. Standardowe szafki, które można kupić w sklepach mają dość niskie blaty. Dla osób wysokich polecam wykonanie trochę wyższych.
  8. Dostosuj ilości szafek w strefie zapasów od częstotliwości gotowania, robienia zakupów oraz od wielkości gospodarstwa domowego. Jeżeli jesteś osobą, która dużo gotuje, robi przetwory, strefa ta powinna być duża.
  9. Oddziel płytę grzewczą od zlewozmywaka, unikniesz chlapania wodą gorącej płyty lub oleju, a tym samym bezpieczniej przygotujesz posiłek.

Podsumowanie

Układy powyżej przedstawionych stref  pozwalają na bardzo prosty przebieg pracy, szczególnie gdy w kuchni pracuje więcej niż jedna osoba. Prawdziwą ergonomię uzyska się, gdy przy planowaniu uwzględni się oba podziały, które gwarantują również bezpieczeństwo najmłodszych. Wtedy będziemy mieli gwarancję, że nasze gotowanie dam nam 100% wygody i przyjemności, jak również oszczędzi nam czas.

Już niedługo zachęcam do przeczytania artykułu na temat rearanżacji kuchni z uwzględnieniem ergonomii.


Hej, czas na Twoje wnętrze!

To dobry moment na rozpoczęcie prac nad Twoim wnętrzem.

Napisz, a wyjaśnimy wszystko krok po kroku i pomożemy w aranżacji Twojego wymarzonego domu.

1. Przygotuj plan z wybranymi pomieszczeniami do zaprojektowania.

2. Dołącz kilka inspiracji i informacje o szczególnych potrzebach.

3. Napisz na oferty@zona.archi z załączonymi materiałami.